Πηγή : Εφημερίδα ΧΑΡΑΥΓΗ
Στον Στατό - Αγιο Φώτιο σήμερα, όλα είναι αλλιώτικα. Τούτο το Σάββατο, δεν μοιάζει με κανένα προηγούμενο. Ολη η κοινότητα, και η Κύπρος μαζί, κλείνει ευλαβικά το γόνυ και υποδέχεται στη γενέτειρά του τον ήρωα Φίλιππο Κρητιώτη. Το παλικάρι που στα 19 του χρόνια αψηφώντας τον κίνδυνο, έτρεξε να υπερασπιστεί τη Δημοκρατία και τη Νομιμότητα που απειλούνταν από τη Χούντα των Αθηνών και τους “αδελφούς” Κύπριους της ΕΟΚΑ Β΄. Κι εκεί στο Ακρωτήρι της Λεμεσού, άφηνε την τελευταία του πνοή, προδομένος από τους εθνικιστές κι εγκληματίες που μαύρισαν ένα λαό και μοίρασαν την πατρίδα στα δυο...
Εκεί στο έμπα του χωριού, θα παραταχθούν σε μια σειρά η 85χρονη σήμερα ηρωομάνα Ελένη, ο Πανίκος, ο Μιχάλης, η Τροοδία, η Μάρω, η Στέλλα και η Ελπίδα για να αγκαλιάσουν το γιο και αδελφό τους. Σε ένα σεντούκι μικρότερο από ένα μέτρο θα χωρέσουν τα οστά του, τα οποία η ηρωομάνα Ελένη θα ραντίσει με κρασί, έτσι όπως ορίζει η παράδοση. Και στο μοιρολόι της θα πει στον Ιωάννη της που έφυγε από τη ζωή χωρίς να προλάβει να μάθει πού ακριβώς ήταν θαμμένος ο γιος του: «Ηρθε σπίτι μας ο γιος μας, Ιωάννη. Κοιμήσου ήσυχος πια»...
Η γενέθλια γη δέχεται στα σπλάχνα της το άξιο παλικάρι
Σήμερα, στην εκκλησία του Σωτήρος στο Στατό - Αγιο Φώτη, γράφεται η τελευταία πράξη του δράματος. Στρατιώτες της Εθνικής Φρουράς θα παραδώσουν στην οικογένεια τα οστά του παλικαριού της και θα ψαλεί η εξόδιος ακολουθία, προϊσταμένου του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Αμυνας, Κώστας Παπακώστας, ο οποίος θα εκφωνήσει και τον επικήδειο λόγο. Δίπλα από το μνημείο των ηρώων της κοινότητας, θα ταφεί ο Φίλιππος. Η θυσία του, θα μείνει χαραγμένη στις καρδιές μας και θα μνημονεύεται από όλες τις επερχόμενες γενιές. Το ύστατο χαίρε για το Φίλιππο θα ακουστεί μετά από χρόνια καθυστέρηση. Και η γενέθλια γη θα δεχθεί στα σπλάχνα της το άξιο παλικάρι.
Κουράγιο ηρωομάνα Ελένη. Κουράγιο και δύναμη Πανίκο, Μιχάλη, Τροοδία Μάρω, Στέλλα και Ελπίδα. Αιώνια θα είναι η μνήμη του.
Η εκκλησία του Σωτήρος στο Στατό - Αγιο Φώτιο, μιας μικρής κοινότητας στην Πάφο θα’ ναι κατάμεστη σήμερα. Η οικογένεια Κρητιώτη, η Πολιτεία, η κοινότητα ολόκληρη, θα αποδώσουν τις πρέπουσες τιμές σε ένα άξιο τέκνο τους, τα όνειρα του οποίου τερματίστηκαν στα 19 του χρόνια. Το ψηλό, εργατικό και φιλήσυχο παλικάρι, ο δικός τους Φίλιππος που ξεχώριζε για την καλοσύνη και το φιλότιμό του, που ονειρευόταν να φτιάξει κάποτε το δικό του συνεργείο επιδιόρθωσης αυτοκινήτων, ανήκει στο πάνθεο των ηρώων. Το όνομά του βρίσκεται, με εκατοντάδων άλλων παλικαριών, στο βιβλίο της σύγχρονης ιστορίας, με χρυσά γράμματα χαραγμένο. Η Δημοκρατία διεσώθη και με το δικό του αίμα. Κι όσο κι αν ο χρόνος ξεθωριάζει τις μνήμες, ούτε η θυσία ούτε η προσφορά των αγωνιστών της Αντίστασης σβήνει. Και δεν θα σβήσει ποτέ. Γεννημένος το 1955 στο Στατό, ο Φίλιππος ήταν το τρίτο παιδί του Ιωάννη και της Ελένης. Ακολουθούσαν άλλα τέσσερα παιδιά. Οι δύσκολες συνθήκες της εποχής, οδήγησαν από νωρίς το Φίλιππο στη βιοπάλη. Στα 14 του άρχισε να μαθαίνει τέχνη κι έγινε μηχανικός αυτοκινήτων.
Η 15η Ιουλίου 1974 τον βρήκε στο χωριό του με τριήμερη άδεια από το στρατό. Θα επέστρεφε στη Λευκωσία, στην έδρα του στο στρατόπεδο “Παντελή Κατελάρη” στην Πάνω Λακατάμια. Η εκδήλωση του πραξικοπήματος ανέτρεψε καταστάσεις, άλλαξε σχέδια, μαύρισε ψυχές και ράγισε καρδιές... Κι όταν το μεσημέρι ο πατέρας του Φίλιππου πήγε για ύπνο - τι παιγνίδια παίζει η ζωή, σπάνια έπεφτε για ύπνο ο Ιωάννης - ο 19χρονος γιος του πήρε τη βαλίτσα του, κατέβηκε στο Κτήμα, βρήκε τα λεωφορεία του Συνδέσμου Αγωνιστών και τράβηξε για τη Λεμεσό. Εκεί που οι πραξικοπηματίες συνάντησαν την αντίσταση των προοδευτικών, δημοκρατικών δυνάμεων και δόθηκαν μάχες για υπεράσπιση της Νομιμότητας.
Ο Φίλιππος βρέθηκε με άλλους αντιστασιακούς στο Δημόσιο Κήπο Λεμεσού, όπου γίνονταν μεγάλες μάχες. Πήραν από ένα μαρτίνι να πολεμήσουν το φασισμό και να υπερασπιστούν τη Δημοκρατία και τον εκλελεγμένο Πρόεδρό της, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Οπως μας διηγείται ο αδελφός του Πανίκος, στο σημείο αυτό τον είδαν χωριανοί τους. Από εκεί, με την επικράτηση των πραξικοπηματιών, ο Φίλιππος μαζί με τους άντρες του Εφεδρικού Σώματος - Νίκο Σολωμού, Χαράλαμπο Κυρίλλου και Ανδρέα Κέστα - κίνησαν για το Ακρωτήρι, όπου θα έβρισκαν, νόμιζαν, ασφάλεια. Ηταν Τρίτη. Τα παιδιά του Εφεδρικού δεν τα ήξερε από πριν ο Φίλιππος. Οπως εικάζει ο αδελφός του, εκεί στη μάχη πρέπει να συναντήθηκαν για πρώτη φορά. Κι έμελλε η γνωριμία τους να τους οδηγήσει μαζί στην Αθανασία...
Στο καφενείο του χωριού συνάντησαν ένα θαμώνα, του οποίου η καταγωγή ήταν από το Στατό. Θέλησε να προστατεύσει τα παλικάρια ο άνθρωπος και τα κάλεσε στο σπίτι του για περισσότερη ασφάλεια. «Εφυγαν, και την ίδια ώρα δύο άτομα που βρίσκονταν εκεί τηλεφώνησαν, όλοι αντιλαμβανόμαστε σε ποιους, και είπαν: “Ελάτε στο Ακρωτήρι. Τέσσερα παφίτικα κρύβονται εδώ…”», διηγείται ο Πανίκος και τα μάτια του βουρκώνουν. Ο κόμπος στο λαιμό δεν τον αφήνει να συνεχίσει. Το χέρι κρύβει το πρόσωπο, σκουπίζει το δάκρυ και κοιτάζει την φωτογραφία του Φίλιππου. Την τελευταία φωτογραφία που τράβηξε ο αδελφός του. Απρίλης του 1974...
Μετά τη δεύτερη, για τα τέσσερα παλικάρια, προδοσία έφτασαν οι παρανόμως κατέχοντες την εξουσία, σήκωσαν τα όπλα τους, περικύκλωσαν το σπίτι, συνέλαβαν τους τέσσερις αντιστασιακούς και τον ιδιοκτήτη κι έφυγαν. Αργότερα άφησαν τον ιδιοκτήτη, τα τέσσερα παλικάρια ποτέ...
Ενάμισι χρόνο μετά τη δολοφονία του Φίλιππου, ο τραγικός πατέρας πηγαινοερχόταν καθημερινά στη Λεμεσό για να μάθει τα πώς και τα γιατί. Κατάφερε να βρει κάποια προσωπικά αντικείμενα του γιου του. Την μαθητευόμενη άδειά του, τρυπημένη από σφαίρα και ματωμένη, ένα φυλαχτό που είχε στο λαιμό, το ρολόι... Και μαζί την υπόδειξη «εδώ είναι θαμμένος ο Φίλιπππος». Πρόκειται για χώρο στο κοιμητήριο Αγίου Νικολάου στη Λεμεσό. Στήθηκε εκεί ένας σταυρός και η οικογένεια μνημόνευε το νεκρό της παλικάρι. Χωρίς να το θάψει νωρίτερα, χωρίς οι τραγικοί γονείς και τα αδέλφια του να τον δουν, να τον αναγνωρίσουν, να του πουν το “ύστατο χαίρε”.
Το 1981, η οικογένεια ζήτησε εκταφή των λειψάνων για αναγνώριση και ταφή στο χωριό της. Βρήκαν τα οστά ενός παλικαριού με την κεφαλή στην ανατολή και τα πόδια στη δύση. Πρόχειρα θαμμένος πάντως, πάνω μάλιστα από δύο ηλικιωμένους. Τα οστά όμως, τα οποία μετέφεραν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και εξέτασε παθολογοανατόμος δεν ανήκαν στον Φίλιππο. Κι επιστράφηκαν... Τότε δεν υπήρχε η υπηρεσία που υπάρχει σήμερα και η δυνατότητα που παρέχεται σήμερα με τις ταυτοποιήσεις των οστών. Ετσι η οικογένεια έμεινε με το μαράζι και τα ερωτήματα πού είναι θαμμένος ο Φίλιππος να παραμένουν.
Πώς φτάσαμε σήμερα στην αναγνώριση και ταυτοποίηση των οστών του ήρωα της αντίστασης, Φίλιππου Κρητιώτη; Οπως μας εξήγησε ο Ξενοφών Καλλής, προϊστάμενος της Υπηρεσίας Αγνοουμένων, μετά από αίτημα της οικογένειας του Χαράλαμπου Κυρίλλου, έγινε εκταφή των οστών από χώρο που υποδείχθηκε στο κοιμητήριο Αγίου Νικολάου στη Λεμεσό. Η Υπηρεσία Αγνοουμένων εντόπισε λείψανα δύο ανθρώπων. Ενός υπέργηρου κι ενός νέου. Εγινε DNA στα οστά του νέου, για να διακριβωθεί ότι τα λείψανα δε ανήκαν στον Κυρίλλου, όπως επιστεύετο. Μετά τις σχετικές συγκρίσεις και αναλύσεις, αφού υπήρχε στην Υπηρεσία και γενετικό υλικό από την οικογένεια Κρητιώτη, έγινε γνωστό πως τα λείψανα ήταν του Φίλιππου. Οι προσπάθειες συνεχίζονται από την Υπηρεσία Αγνοουμένων για εντοπισμό των λειψάνων του Κυρίλλου. Η ίδια Υπηρεσία έχει ταυτοποιήσει, παραδώσει κι έχουν ταφεί ήδη τα λείψανα του Νίκου Σολωμού, ο οποίος βρισκόταν με τους Κρητιώτη, Κυρίλλου και Κέστα στις μάχες στη Λεμεσό κι αργότερα στο Ακρωτήρι. Η οικογένεια Κέστα είχε πάρει τότε, το 1974, το λείψανο του Ανδρέα και έκανε την ταφή.
Τα οστά του Φίλιππου, μαρτυρούν την κακοποίηση που υπέστη το παλικάρι. Συγκλονισμένος ο Πανίκος διηγείται: «Είδα το οστά. Οσο κι αν δεν καταλαβαίνει κανείς από ανατομία και αναλύσεις, βλέπει την κακοποίηση. Δόντια πάνω του δεν είχε. Είδα το κρανίο σπασμένο. Μάλλον από κτύπημα με όπλο. Κι όσο κι αν οι επιστήμονες το “κόλλησαν”, το πήρα στα χέρια μου και ράγισε...».
Από τις 30 Νοεμβρίου που η οικογένεια έμαθε για την ταυτοποίηση των οστών, όλα είναι διαφορετικά. Συγκίνηση για το δικό τους ήρωα, θλίψη για το χαμό του δικού τους, περηφάνια γιατί ο Φίλιππος αγωνίστηκε για το δίκαιο και το σωστό. Ο πόνος όμως είναι πόνος και ραγίζει η καρδιά άμα η μάνα, τα αδέλφια, οι συγγενείς σκεφτούν τον άγριο τρόπο που δολοφονήθηκε το 19χρονο παλικάρι τους.
