Σενάρια και πλάνα “back to school”
Ξεκίνησαν ήδη να δημοσιεύονται άρθρα και συνεντεύξεις για τα επικρατέστερα σενάρια που προετοιμάζουν οι αρμόδιοι για την έναρξη της σχολικής χρονιάς την 1η Σεπτεμβρίου. Κι ενώ όλοι μας ζητούσαμε οργάνωση και τάχιστες, δραστικές αποφάσεις από την πρώτη μέρα της αναστολής των σχολείων και συγκεκριμένα από την 13η Μαρτίου, φτάνουμε σήμερα, 25 ημέρες πριν την επιστροφή στα σχολεία να διαβάζουμε και να συζητούμε «σενάρια επιστροφής» από τα ΜΜΕ. Καμία επίσημη ανακοίνωση, καμία ενημέρωση και κανένα συγκεκριμένο πλάνο. Περιοριζόμαστε σε υποθετικά σενάρια και Plan Α, Β, Γ και Δ, χρησιμοποιώντας ως βολική δικαιολογία την «επιδημιολογική εικόνα» της χώρας που θα προκύψει και τις συνθήκες που θα επικρατούν. Βασιζόμαστε δηλαδή στη λογική “wait and see” και στο τέλος έρχεται η στιγμή που φανερώνεται η αδυναμία μας για έγκαιρο και ξεκάθαρο προγραμματισμό, οργάνωση και σχέδια δράσης που θα μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή ανεξαρτήτως της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα με την πανδημία.
Τα τέσσερα σενάρια του Υπουργείου Παιδείας όπως έχουν δημοσιευθεί στον τύπο είναι τα εξής: α) επιστροφή για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές στα θρανία, β) επιστροφή για τους μισούς μαθητές κι εκ περιτροπής φοίτηση όπως ίσχυσε την περασμένη σχολική χρονιά, γ) επιστροφή για περισσότερους από τους μισούς μαθητές χωρίς όμως ο αριθμός να φτάνει τον συνολικό αριθμό μαθητών ανά τμήμα και δ) κανένας δεν επιστρέφει. Λανθασμένα, κατά την άποψή μου, υπάρχουν αυτά τα τέσσερα σενάρια στο τραπέζι του Υπουργείου. Ο προγραμματισμός του Υπουργείου Παιδείας θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρος και συγκεκριμένος: Επιστροφή όλων ανεξαιρέτως των παιδιών στα σχολεία και με αυτό ως δεδομένο θα έπρεπε να υλοποιούνταν διαδικαστικές αποφάσεις για να καταστεί αυτό εφικτό. Αυτός θα έπρεπε να ήταν και ο στόχος του Υπουργείου από τον περασμένο Μάρτιο, αποφεύγοντας τραγικά λάθη και παραλείψεις, ιδιαίτερα όσον αφορά τα παιδιά που φοιτούν σε σχολικές μονάδες και ειδικά σχολεία.
Οι εκπαιδευτικοί, από την πρώτη μέρα αναστολής των σχολείων, ανέλαβαν μόνοι τους δράση για επικοινωνία με τους/τις μαθητές/τριές τους και σήκωσαν ένα τεράστιο βάρος στους ώμους τους, αφού από τη μια στιγμή στην άλλη έπρεπε να προσαρμοστούν στα της εξ αποστάσεως δεδομένα. Οι αρμόδιοι είχαν όλο τον χρόνο στη διάθεσή τους από τον περασμένο Μάρτη, να προγραμματιστούν και να προβούν στις αναγκαίες αναβαθμίσεις υλικοτεχνικής υποδομής, τεχνολογικού εξοπλισμού, στη δημιουργία ψηφιακού υλικού και διασφάλιση τήρησης υγειονομικών πρωτοκόλλων σε όλα τα σχολεία ώστε η επιστροφή των παιδιών τον ερχόμενο Σεπτέμβριο να θεωρείται δεδομένη. Αντ’αυτού, ολιγωρήσαμε, αναλωθήκαμε σε εγκρίσεις σχεδίων δράσεων των σχολείων, σε συστάσεις «ειδικών επιτροπών» για ιατρικές αξιολογήσεις παιδιών και καταλήξαμε σήμερα να συζητούμε στη βάση «υποθετικών σεναρίων».
Ξεκινώντας από το δεδομένο της διασφάλισης του δικαιώματος του παιδιού στην εκπαίδευση και στην υποχρέωση του κράτους και της πολιτείας να το παρέχει, η επιστροφή όλων των παιδιών στα σχολεία δεν διατυπώνεται μόνο στο χαρτί αλλά επιβάλλεται στην πράξη. Με ποιους τρόπους λοιπόν μπορεί να επιτευχθεί η επιστροφή όλων των παιδιών αφενώς και η ομαλή έναρξη της σχολικής χρονιάς αφετέρου;
Το σημαντικότερο μέτρο που βασίζεται στην κοινή λογική και σε όλα όσα αναφέρουν οι επιδημιολόγοι σε σχέση με τον κορωνοϊό ανά το παγκόσμιο είναι η πιστή εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων και η τήρηση αποστάσεων. Στην εκπαιδευτική πράξη αυτό μεταφράζεται ως μείωση του αριθμού των μαθητών/τριών ανά τμήμα. Ο αριθμός των 25 παιδιών σε μια σχολική τάξη είναι αναμφισβήτητα μεγάλος και καθιστά εξαιρετικά δύσκολη εώς ανέφικτη την τήρηση κανόνων υγείας και ασφάλειας, ιδιαίτερα στις μικρότερες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Με την εκ περιτροπής επιστροφή των παιδιών στο σχολείο, οι εκπαιδευτικοί κατέβαλαν τεράστιες προσπάθειες, δοκιμάζοντας κάθε πιθανή διάταξη θρανίων για να τηρήσουν τα 2 μέτρα απόστασης ανάμεσα στους/στις μαθητές/τριές τους. Με τα μισά παιδιά στην τάξη, λίγοι ήταν οι συνάδελφοι που το κατάφεραν. Οι περισσότεροι αναγκαστήκαμε να αρκεστούμε στο 1.5 και 1 μέτρο αφού το μέγεθος των πλείστων αιθουσών δεν επέτρεπε μεγαλύτερη απόσταση. Η μείωση του αριθμού παιδιών στις σχολικές τάξεις θα βοηθούσε σε εξαιρετικά σημαντικό βαθμό τη νέα εκπαιδευτική διαδικασία στην οποία καλούμαστε να προσαρμοστούμε, θα βοηθούσε τον/την εκπαιδευτικό να διασφαλίζει την τήρηση υγειονομικών πρωτοκόλλων, θα βοηθούσε τα παιδιά να τηρούν με περισσότερη ασφάλεια τους υγειονομικούς κανόνες, θα βοηθούσε όλους μας να επιστρέψουμε σε μια σχολική καθημερινότητα όπου όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας θα είναι σε θέση να απολαμβάνουν το δικαίωμα της συμμετοχής και το δικαίωμα στην εκπαίδευση επί ίσοις όροις. Εάν πραγματικά θέλουμε να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των παιδιών, στη σωματική και κοινωνική τους υγεία αλλά και στα μαθησιακά τους αποτελέσματα, η μείωση του αριθμού των παιδιών στις μικρότερες, τουλάχιστον, τάξεις του δημοτικού σχολείου είναι επιβεβλημένη και αναγκαία, ανεξαρτήτως οικονομικού κόστους.
Παράλληλα με τη μείωση του αριθμού παιδιών στις τάξεις, θα πρέπει να μελετηθεί και η υιοθέτηση του θεσμού του/της «Εκπαιδευτικού Συνεργάτη/Βοηθού» ώστε το ποσοστό αναλογίας εκπαιδευτικού-παιδιών να είναι πολύ μικρότερο, προς όφελος όλων ανεξαιρέτως των παιδιών. Ένας/μία εκπαιδευτικός συνεργάτης θα παρείχε τη δυνατότητα μιας πιο στοχευμένης και ποιοτικής στήριξης παιδιών με δυσκολίες μάθησης, δυσκολίες συμπεριφοράς και παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία εντός της σχολικής τάξης, θα διασφάλιζε περισσότερη διαδραστική επικοινωνία και θα αποτελούσε γενικότερα έναν σταθμιστικό παράγοντα για την ομαλή λειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στους καταλόγους διοριστέων υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός νέων συναδέλφων εκπαιδευτικών, με δύο και τρία πτυχία και άριστη κατάρτιση, που περιμένουν εδώ και αρκετά χρόνια να μπουν στην τάξη με όρεξη για να διδάξουν. Με τον θεσμό του/της «Εκπαιδευτικού Συνεργάτη/Βοηθού», αυτοί οι νέοι/ες συνάδελφοι θα μπορούσαν μέσα από την εκπαιδευτική πράξη να μεταφέρουν τις νέες γνώσεις τους στους/στις εν ενεργεία εκπαιδευτικούς και οι «παλαιότεροι», εν ενεργεία εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να μοιραστούν τη διδακτική τους εμπειρία μέσω αυτής της συνεργασίας. Αναμφισβήτητα, και για τους δύο θα ήταν μια «win-win» διαδικασία, ωστόσο αυτοί που θα αποκόμιζαν περισσότερο όφελος με την εφαρμογή του θεσμού του/της «Εκπαιδευτικού Συνεργάτη/Βοηθού», θα ήταν χωρίς αμφιβολία, τα ίδια τα παιδιά.
Ένα επιπρόσθετο μέτρο ομαλής έναρξης της σχολικής χρονιάς είναι η έγκαιρη στελέχωση των σχολείων ώστε οι τελευταίες μεταθέσεις/μετακινήσεις/τοποθετήσεις και διορισμοί να γίνονται μέχρι το τέλος Μαΐου της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Αυτό θα δίνει τον χρόνο που απαιτείται σε κάθε διευθυντή/τρια σχολείου να οργανώνει το διδακτικό προσωπικό και να γίνεται κατανομή τμημάτων από τον Ιούνιο, έτσι ώστε ο/η κάθε εκπαιδευτικός να γνωρίζει την τάξη που θα διδάξει την επόμενη σχολική χρονιά και να έχει αρκετό χρόνο σωστής και έγκαιρης προετοιμασίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αντ’αυτού, ενώ οι εκπαιδευτικοί καλούνται να δηλώσουν «Αίτηση μετάθεσης/μη μετάθεσης» από τον Νοέμβριο, αρκετές φορές η στελέχωση των σχολείων ολοκληρώνεται ένα χρόνο αργότερα. Αρκετοί συνάδελφοι δηλαδή, υπόκεινται σε μετακινήσεις αφότου ξεκινήσουν τα σχολεία και επιστρέψουν τα παιδιά στις τάξεις. Οι χρονοβόρες αυτές διαδικασίες στελέχωσης των σχολείων δεν αφήνουν περιθώρια στους/στις εκπαιδευτικούς να προετοιμαστούν κατάλληλα για την νέα τους τάξη και πολλές φορές αφήνει τα ίδια τα παιδιά εκτεθειμένα αφού επιστρέφουν στο σχολείο και δεν γνωρίζουν ποιος/ποια θα είναι ο/η δάσκαλος/α τους. Εν τέλει, η ελλιπής στελέχωση και η στελέχωση της τελευταίας στιγμής προωθεί σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας, διδακτικό προσωπικό, παιδιά και γονείς, μια διαχρονική νοοτροπία έλλειψης οργάνωσης και μεθοδικότητας, αναγκαίες προϋποθέσεις ομαλής έναρξης των σχολείων, ιδιαίτερα αυτή τη δύσκολη περίοδο.
Πρόσφατα, ο ΟΗΕ εξέπεμψε σήμα κινδύνου για την εκπαίδευση σε παγκόσμια βάση καθώς η πανδημία έχει κλονίσει τη μάθηση πέραν του ενός δισεκατομμυρίου μαθητών. Με συλλογική προσπάθεια, πολλά θα μπορούσαν να γίνουν για να διασφαλίσουμε την επιστροφή όλων των παιδιών στις τάξεις και την ομαλή έναρξη της φετινής χρονιάς, με πρώτιστό μας μέλημα την διαφύλαξη της υγείας και ασφάλειας όλων ανεξαιρέτως. Η διαδραστική επικοινωνία της τάξης, το μάθημα, το παιχνίδι, η κοινωνική αλληλεπίδραση, η τέχνη, η άθληση, το τραγούδι εντός του σχολείου αποτελούν ουσιώδη συστατικά της υγιούς, ψυχικής και σωματικής, ανάπτυξης του παιδιού. Αυτό οφείλουμε όλοι να διαφυλάξουμε χωρίς εκπτώσεις και οικονομικίστικες προσεγγίσεις. Δεν θέλουμε σενάρια. Θέλουμε ξεκάθαρο στόχο και σχέδιο δράσης για να επιστρέψουν όλα τα παιδιά στο σχολείο. Αλλιώς θα οδηγηθούμε με μαθηματική ακρίβεια από το ένα «υποθετικό σενάριο» στο άλλο, ξεκινώντας με την επιστροφή όλων των παιδιών στα θρανία και καταλήγωντας στην επανάληψη του εφιάλτη της καθολικής αναστολής λειτουργίας των σχολείων. Αναμένουμε λοιπόν την απάντηση στο ερώτημα: Back to school or back to square one?
Βιάνα Έρικσσον
Εκπαίδευτικός Δημοτικής
Μέλος Προοδευτικής Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου