Ποια ΠΟΕΔ θέλουμε; (του Μάριου Στυλιανού)

Του Μάριου Στυλιανού*

Ο προβληματισμός περί της ταυτότητας της ΠΟΕΔ είναι ένα είδος υπαρξιακού προβληματισμού, ο οποίος αναφέρεται στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συνδικαλιστικού μας «είναι». Ένα είδος προβληματισμού που είναι σημαντικός και επίκαιρος, ιδίως σε περιόδους κρίσης, όχι μόνο οικονομικής αλλά και συνδικαλιστικής. Μιας συνδικαλιστικής κρίσης που συμβαίνει στις μέρες μας, απόρροια της οικονομικής, η οποία είναι επικίνδυνη λόγω προοπτικής αδρανοποίησης του συνδικαλιστικού κινήματος.

Από πού πηγάζει, όμως, αυτή η προοπτική αδρανοποίησης του συνδικαλιστικού κινήματος; Μήπως ακολουθούμε τις θεωρητικές θέσεις του Norman Fairclough, ο οποίος υποστηρίζει πως στη σύγχρονη κοινωνία η εξουσία ασκείται με συναινετικά μέσα και αντί να εξαναγκαζόμαστε να κάνουμε πράγματα αντίθετα με το συνδικαλιστικό μας συμφέρον, πειθόμαστε να τα κάνουμε με τη θέλησή μας; Μήπως η οικονομική κρίση βρίσκεται σε μια διαλεκτική σχέση με τη συνδικαλιστική;

Το γεγονός ότι η οικονομική κρίση και οι Λόγοι που δημιουργεί οριοθετούν και διαμορφώνουν τη συνδικαλιστική κρίση είναι αυταπόδεικτο. Την ίδια ώρα, όμως, ο Λόγος που δομείται από την ΠΟΕΔ αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία. Παρά τους «ψευδοαμυντορικούς χαμαιλεοντισμούς» του τελευταίου χρονικού διαστήματος – κάτι φυσικά που έρχεται σε αντίθεση με το πρόσφατο παρελθόν, Σεπτέμβριο του 2013 – ο Λόγος που δομείται δεν έχει αλλάξει. Από την μια ο συνδικαλιστής της μαχητικότητας, του πάθους και της ανατρεπτικότητας και από την άλλη ο συνδικαλιστής της «συντηρητικής» διεκδίκησης. Φρασεολογία, όπως: «όχι τυμπανοκρουσίες και συνθήματα», «υπευθυνότητα», «λαϊκισμός», «κούφια λόγια», «κομματική εξάρτηση», «αιτία πολέμου», ενισχύει και αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία, η οποία με τη σειρά της δομείται μέσα από μια φρασεολογία του τύπου: «βολεμένοι συνδικαλιστές», «κομματικοποιημένες διαδηλώσεις», «μαζί τα φάγαμε», «λαϊκισμός», «το σπάταλο δημόσιο», «πώς θα πληρώναμε μισθούς και συντάξεις», «ο υδραυλικός που δεν έκοβε αποδείξεις και αυτοί που έκλεψαν, βγάζοντας τα λεφτά στο εξωτερικό, είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος», «ο δάσκαλος δουλεύει λιγότερο» κ.ά.

Όλα αυτά οδηγούν τον εκπαιδευτικό να εμπεδώσει μια «κουλτούρα κρίσης», η οποία σε συνάφεια με μια επικοινωνιακά λανθασμένη στρατηγική της ΠΟΕΔ, τοποθετείται μπροστά στο δίλημμα «συντηρητισμός ή μαχητικότητα», «δημοσιονομική πειθαρχία ή θάνατος». Πρόκειται για μια κουλτούρα της μοναδικής λύσης («αποκοπές μισθών ή κατάρρευση»), του αναπόφευκτου κακού («κάποιοι συμβασιούχοι δε θα επαναδιοριστούν»), της αναγκαίας θυσίας («αποκοπές για να διοριστούν όλοι οι εκπαιδευτικοί») και του τετελεσμένου αποτελέσματος («έκθεση Παγκόσμιας Τράπεζας»). Παράλληλα, η τραγική αδράνεια της ΠΟΕΔ ευνοεί την αδρανοποίηση των κοινωνικών αντανακλαστικών και δημιουργεί στον διδασκαλικό κόσμο, αυτό που οι Martin Seligman & Steven Maier ονόμασαν αβοηθησία. Ο διδασκαλικός κόσμος μπήκε σε μια κατάσταση αδράνειας μετά από τις επαναλαμβανόμενες αρνητικές καταστάσεις που βιώνει, από τις οποίες νιώθει ότι δεν μπορεί να ξεφύγει και ότι οι οποιεσδήποτε αντιδράσεις είτε σε ατομικό επίπεδο είτε σε συλλογικό δε θα έχουν κανένα αποτέλεσμα.

Επομένως, θεωρώ επιτακτική την ανάγκη για αποδόμηση των συναισθημάτων φόβου και αβοηθησίας που μας καλλιεργούν και αναπαράγει η ΠΟΕΔ με τη λανθασμένη συνδικαλιστική της πρακτική, προτάσσοντας το πρότυπο μιας διαφορετικής ΠΟΕΔ. Μιας ΠΟΕΔ με ξεκάθαρους διεκδικητικούς στόχους που θα αφουγκράζεται τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των μελών της. Μιας ΠΟΕΔ που δε θα αναπαράγει τα συναισθήματα φόβου και αβοηθησίας, δε θα αναλώνεται στο ΤΙ διεκδικούμε, αλλά στο ΠΩΣ. Το χρωστάμε στους εαυτούς μας…

Τέλος, μέσα από την παράφραση των στίχων του γερμανού πάστορα Martin Niemöller – όχι του Bertolt Brecht όπως πολλοί πιστεύουν – στέκομαι στο γεγονός ότι ως ΠΟΕΔ δε δράσαμε σωστά όταν ήρθαν για τους αντικαταστάτες, διότι οι περισσότεροι από εμάς δεν ήμασταν αντικαταστάτες. Δε διαμαρτυρηθήκαμε σωστά όταν ήρθαν για τους συμβασιούχους, διότι οι περισσότεροι από εμάς δεν ήμασταν συμβασιούχοι. Όταν θα έρθουν για εμάς, δε θα υπάρχει πια κανείς να αντισταθεί μαζί μας…

*Δάσκαλος, Πρόεδρος Προοδευτικής Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγών Λάρνακας.